Selasa, 17 Desember 2013

Lelakone Urip (Cerkak)



Jago-jago wis padha kluruk, srengenge uga durung njedhul. Hawa adhem krasa nganti tekan balung. Swaraning cenggeret isih keprungu banter. Wong-wong durung akeh sing gaweyan ing njaba omah.
Esuk kuwi simbah putri wis tandhang gawe ana pawon. Hawa adhem ora ngendhoni gregete simbah. Kaya biasane, simbah nggodhog banyu lan ngliwet kanggo putu-putune si Lestari lan Agung. Bocah loro kuwi ndherek karo simbah wiwit cilik, amarga bapakne wis tilar donya lan ibune nggolek pangupa jiwa ing kutha Surabaya. Lestari, prawan sunthi welasan taun kuwi pancen gemati marang simbah lan adine. Ayu rupa lan solah bawane, tansah agawe kesengseming liyan. Dheweke pancen sregep, saben dina tangi mruput. Ora lali ngewangi simbah putri ana pawon sadurunge mangkat sekolah.
“Mbakyumu endi Gung? Wis yahmene kok durung tangi!” pitakone simbah marang Agung.
“Mbak Tari taksih tilem mbah, mbok menawi sayah” wangsulane Agung.
            “Gugahen le, mengko mundhak kawanan anggone mangkat sekolah. Sapi lan pitike aja lali dipakan ya le” dhawuhe simbah marang Agung.
“Inggih mbah” wangsulane Agung. Dheweke banjur nggugah mbakyune ana njero. Terus menyang mburi makani sapi lan pitik kaya padatan.
Lestari tangi mak gregah, dheweke kaget banget ditangekake karo adhine. Mripate isih kriyip-kriyip sinambi mlaku menyang pawon nemoni mbah putri. Lakune alon-alon, njagani dheweke nabrak bekakas sing ana omah kuwi.
“Kadingaren awakmu tangi rada awan nok?” pitakone simbah marang Lestari, sajak ora kaya biasane.
“Inggih mbah, radi sayah. Kalawingi kathah kegiyatan wonten sekolah” wangsulane Lestari.
“Iya… sanajan awakmu akeh kegiyatan nanging kasarasane tetep dijaga nok. Sekolah sing pener, yen pinter sing nganggo ya ora liya awakmu dhewe nok!” pituture simbah marang putune.
“Inggih mbah, mugi pepinginan becik kula lan simbah saged kasembadan” kandhane Lestari.
“Wis adus sik, mengko mundhak telat anggonmu mangkat sekolah”
“Inggih mbah” wangsulane Lestari sinambi mlaku menyang kolah sing ana mburi omah.
Sawise adus Lestari banjur tata-tata arep mangkat sekolah, ora lali sarapan. Dheweke mesthi pamitan marang simbah putri. Kakang adhi kuwi banjur mangkat sekolah bareng. Jarak saka ngomah menyang sekolah kurang luwih 2 kilometer ditempuh kanthi mlaku. Sanajan mangkono, ora ngendhoni gregete bocah sakloron kuwi kanggo ngudi kawruh. Tekan dalan Lestari kepethuk kancane sakkelas, jenenge Susanti. Mlaku bebarengan akeh kancane, ora lali mbahas wulangan sing mengko arep diwulangake karo bapak ibu guru. Anggone mlaku sinambi guneman, ora krasa wis tekan ngarep sekolahan.
Tekan sekolahan, Lestari lan Susanti banjur mlebu kelas. Limang menit maneh bel mlebu keprungu banter. Wulangan esuk kuwi Matematika, ngrembug Trigonometri. Para siswa padha meneng, nggatekake wulangan kanthi tenanan. Lestari uga sinau kanthi tenanan. Dheweke nduweni prinsip, kabeh pagaweyan menawa ditindakake kanthi tenanan bakal nuwuhake asil kang becik. Ing sekolah dheweke pancen klebu bocah kang encer pikire. Saben semester mesthi klebu urutan limang besar. Malah dheweke kepilih makili propinsi ing olimpiade matematika tingkat nasional.
Watara jam setengah loro bel mulih keprungu. Para siswa SMP kuwi padha gembrudug ninggalake sekolahan. Lestari, Agung lan sakanca-kancane padha mlaku mulih bebarengan. Kegiyatan kaya mengkono akeh manfaate, kayata ngraketake paseduluran lan ngawekani yen ana apa-apa ing dalan ana sing dijaluki tulung.
Satekane ing ngomah, Lestari banjur cucul lan ngrewangi simbah maneh. Dheweke umbah-umbah lan ngresiki omah. Agung ora ketinggalan ngewangi ngarit ana ngalas. Bocah sakloron kuwi kudu pinter mbagi wektu kanggo ngewangi pagaweyan omah lan sinau.
“Mbah, sampun sedaya padamelanipun. Kula badhe tilem sekedhap rumiyin mbah” panjaluke Lestari marang simbahe.
“Iya nok, lerena yen kesel…” wangsulane simbah.
Dina kuwi hawane panas ora kaya biasane, kewan-kewan alas kaya kethek, macan, bangsa unggas, lsp padha mudhun gunung. Sajake Gunung Merapi arep ngetokake gamane kang kerep diarani wedhus gembel. Gempa bumi uwis kerep krasa ing kana kene. Swara gembludhug saka jroning bumi lan sirine kaya-kaya ngebaki jagad. Ngendi-ngendi katon klawu. Awit udan awu saya kerep. Kahanan kang mangkono mau ndadaekake warga desa kapeksa ninggalake desane  saperlu nggolek slamete nyawa. Para relawan diewangi tentara mbujuk para warga desa ing lereng gunung kuwi supaya gelem ngungsi. Truk-truk kanggo evakuasi disiapake. Wengine, kabeh desa ing lereng Merapi kudu dikosongke, njagani menawa ana kadadeyan apa-apa. Ora lali kewan-kewan ternak duweke para warga uga dilungakake.
Simbahe Lestari sakaluwarga uga melu ngungsi ana ing bale desa Argomulya, Cangkringan, Sleman. Anggone ngungsi ora perlu nggawa bandha sakabehane. Mung perlu nggawa klambi sakcukupe lan nggawa surat-surat penting kayata sertipikat tanah. Saya wengi pengungsi saya akeh sing tumeka ing barak pengungsian iki. Daerah siaga bencana sing katetepake dening pemerintah saya amba. Kanggo njagani kadadeyan sing ora-ora kabeh pengungsi dipindahake menyang Stadion Maguwoharjo.
“Mbah kula ajrih sanget menawi redinipun njeblug mbah…” kandhane Lestari.
“Ora apa-apa nok, kudu tansah ndedonga marang Pangeran, muga-muga diparingi keslametan. Pancen lakune kudu ngene nok” wangsulane simbah ngayem-yemi putune.
Wengi kapisan ing pengungsian, Lestari tansah ora jenak anggone turu. Mripate merem ananging pikire ora bisa semeleh. Dheweke kudu menyang olimpiade Matematika makili propinsi menyang Jakarta. Ninggalake simbah lan adhine ing pengungsian. Dheweke ngrasa abot banget anggone mangkat lomba, atine ora tegel ndelengi situasi sing lagi genting kaya mengkono. Ananing kepiye maneh, dheweke nduweni kewajiban melu olimpiade iku.
“Nok… Simbah karo adhimu ning kene mung bisa ndongakne awakmu, ora bisa nyangoni apa-apa. Mugi Sang Pangeran tansah maringi dalan padhang kanggo kita kabeh” .
Krungu pituture simbah kaya mengkono Lestari ngrangkul simbah lan adhine kenceng banget. Kaya-kaya ora gelem ninggalake. Ora krasa Lestari mbrebes eluhe, atine trenyuh. Dheweke kudu kuat, awit iki kabeh pacobaning urip saka Sang Pangeran. Esuk kuwi Lestari kudu mangkat makili olimpiade. Sawise nyuwun pangestu karo simbah lan adhine, dheweke uga ora lali pamitan karo pengungsi liyane.
Swara gembludug tansaya gamblang keprungu. Udan awu campur pasir tansaya kerep tumiba. Ngendi-ngendi katone mung klawu. Esuk kuwi malah memper mbengi. Soroting srengenge nganti ora bisa nembus kandeling pedhut. Saka laporan petugas SAR ngandhakake yen gununge wis ngetokake wedhus gembel. Material vulkanik kayata watu-watu gedhe uga metu saka jroning bumi. Kali-kali sing mbiyene sat dikeruki pasire saiki katon meleb-meleb kebak pasir. Omah-omah padha ambruk dilewati awan panase Merapi. Kewan lan tetanduran padha mati, ora kuwat kebrongot panasing mawa. Akeh sapi-sapi duweke pengungsi mati pating cekengkang. Kabeh wis rata kesapu awan panas tanpa sisa. Kabar kuwi mau ora gage-gage dikandhakake marang pangungsi. Njagani menawa durung siap nampa kabar kang kurang becik kuwi.
Watara limang dina saka njebluge Merapi, Lestari mulih saka olimpiade. Praene tansah sumringah, sajak ketiban lintang kamulyan. Dheweke bisa ngrebut juara 2 tingkat nasional. Kabar bungah kuwi banjur dikandhakake karo simbah lan adhine. Kanthi bungahing manah, kaluwarga cilik kuwi ora mandheg-mandheg ngucap syukur marang Sang Pangeran. Ora nyana, kahananing alam kaya mangkono, ora ngendhoni gregete kenya ayu kuwi.
“Mbah… Kados pundi situasi wonten ngriki rikala kula dhateng Jakarta?” pitakone Lestari.
“E… ya kaya mangkene iki nok. Urip sak anane, nganggo bantuan saka pemerintah. Nok… aja kaget, aku ki ya mung ngandhani awakmu yen omahe dhewe wis rata karo lemah kasapu awan panas. Ingon-ingone dhewe kabeh pada mati kepanggang mawa. Kuatno atimu nok” kandhane simbah kanthi netesake eluhe.
Lestari mung meneneg wae, ora krasa tumetes luhe ing pipi. Dheweke ora bisa kumecap apa-apa. Ananging dheweke kudu kuwat nampa kanyatan sing wis dumadi. Sang Pangeran mesthi nduwe kersa kang luwih becik tinimbang sak durunge. Kabeh manungsa mung bisa nyenyuwun kanthi andhap asor lan resiking manah. Sejatine manungsa iki ora ana apa-apane karo kekuwasane Sang Pangeran, mula ora pantes kumalungkung urip ing alam donya.
###

Tidak ada komentar:

Posting Komentar